50 pytań i odpowiedzi dotyczących TOGAF

Kategoria II

Postanowiłem zebrać w jednym miejscu odpowiedzi na najczęściej powtarzające się pytania dotyczące ram architektonicznych TOGAF. Pozwolą one rozwiać mity, które narosły wokół tego podejścia do budowy architektury korporacyjnej. Oczywiście nie jest to kompletna lista. Jeżeli macie Państwo jakieś pytania – zapraszam do bezpośredniego kontaktu.

P1.: Skąd wzięła się nazwa TOGAF?
O.: 
Nazwa TOGAF jest akronimem od słów The Open Group Architecture Framework. Obecnie jest to nazwa własna ram architektonicznych.

P2.: Kto jest twórcą TOGAF?
O.: 
TOGAF powstał i jest rozwijany przez The Open Group – konsorcjum organizacji (firm, jednostek administracji publicznej i uniwersytetów) zajmujących się standaryzacją w obszarze IT. Za rozwój TOGAF odpowiada tzw. Forum Architektoniczne, zrzeszające około 200 jednostek z całego świata.

P3.: Jaka jest najbardziej aktualna wersja TOGAF?
O.: 
Ostatnia wersja TOGAF została opublikowana w grudniu 2011 r. i nosi numer 9.1.

P4.: Czy TOGAF będzie się  rozwijał?
O.: 
Tak. W ramach The Open Group trwają prace nad nową wersją  TOGAF. Nie jest znana data jej publikacji, ale sądzę, że nie będzie to wcześniej niż w 2015 r.

P5.: Gdzie mogę znaleźć opis TOGAFa?
O.: 
Darmowy dostęp do pełnej specyfikacji TOGAFa jest na stronie www.togaf.info.

P6.: Gdzie mogę znaleźć opis TOGAFa w PDF?
O.: 
The Open Group udostępnia nieodpłatnie specyfikację TOGAF jedynie w formie stron HTML. Wersja PDF jest dostępna jedynie dla członków The Open Group. W księgarni internetowej The Open Group można kupić jedynie wersję epub oraz papierową. Obecnie kosztuje ona 75 EURO.

P7.: Czy specyfikacja TOGAFa będzie przetłumaczona na język polski?
O.: 
W najbliższym czasie raczej nie. Jest natomiast dostępny oficjalny (tj. zatwierdzony przez The Open Group jako standard techniczny) słownik angielsko-polski, dostępny pod tym adresem.

P8.: Czy na rynku (w Polsce/ na świecie) jest jakaś dobra książka o TOGAFie?
O.: 
Nie ma. Jest bardzo dużo dobrych pozycji nt. architektury korporacyjnej, ale poza formalną specyfikacją wydaną przez The Open Group nie ma dobrej książki nt. TOGAFa.

P9.: Czy TOGAF jest związany z jakimś konkretnym dostawcą rozwiązań IT – jak HP, IBM, Microsoft?
O.: 
Nie – TOGAF jest “vendor neutral”. W praktyce oznacza to, że najwięksi dostawcy IT (jak wymienione wcześniej firmy HP, IBM, Microsoft) są członkami The Open Group i działają na rzecz rozwoju TOGAF, ale ze względu na wewnętrzne procedury The Open Group nie mogą narzucić rozwiązań im wygodnych.

P10.: Czy TOGAF jest architekturą / Czy istnieje coś takiego jak architektura korporacyjna TOGAF?
O.: 
Nie. TOGAF jest narzędziem do zbudowania architektury, a nie samą architekturą.

P11.: Czy TOGAF nadaje się tylko do budowy architektury korporacyjnej?
O.: 
Nie. TOGAF można zastosować do tworzenia różnego rodzaju architektur – np. integracyjnej, bezpieczeństwa, SOA.

P12.: Czy TOGAF można użyć do zbudowania systemu informatycznego?
O.: 
TOGAF nie jest metodyką wytwórczą, więc w sposób bezpośredni nie nadaje się do budowy systemu informatycznego. Ale można go użyć (zwłaszcza w przypadku dużych systemów – składających się z wielu modułów, wdrażanych w bardzo złożonych organizacjach) do zaprojektowania architektury takiego systemu.

P13.: Czy TOGAF jest metodyką budowy architektury korporacyjnej/bezpieczeństwa/…?
O.: 
Nie. TOGAF nie jest metodyką budowy architektury korporacyjnej/bezpieczeństwa/…. Jest on ramami architektonicznymi (architecture framework). W praktyce oznacza to, że trzeba go dostosować do potrzeb konkretnej organizacji, aby móc zbudować z jego wykorzystaniem architekturę.

P14.: Na czym polega dostosowanie TOGAF do potrzeb organizacji?
O.: 
W dużym skrócie – dopasowanie TOGAF do potrzeb organizacji polega na:

  • zdefiniowaniu odpowiednich procesów architektonicznych, uwzględniających specyfikę organizacji,
  • określeniu ról, ciał i ich odpowiedzialności,
  • zdefiniowaniu metamodelu zawartości i określeniu na tej podstawie struktury repozytorium oraz szablonów produktów architektonicznych.

P15.: Czym TOGAF różni się od Siatki Zachmana (Zachman Framework)?
O.: 
TOGAF jest pełnymi ramami architektonicznymi, Siatka Zachmana jest natomiast mechanizmem klasyfikacji określonych produktów/artefaktów.

P16.: Czym TOGAF różni się od np. SAP EAF, Oracle OAF?
O.: 
Tak jak wcześniej napisałem TOGAF jest niezależny od konkretnego dostawcy. Natomiast SAP EAF czy Oracle OAF są to ramy architektoniczne przygotowane pod potrzeby konkretnej firmy, dostawcy rozwiązań informatycznych.

P17.: Czym TOGAF różni się od np. FEAF, MoDAF, DoDAF?
O.: 
Twórcy TOGAF chcą aby ich ramy miały charakter uniwersalny. Natomiast FEAF, MoDAF, DoDAF są dedykowane określonym typom jednostek administracji publicznej – FEAF- jednostkom federalnym w USA, MoDAF – Departamentowi Obrony w Wielkiej Brytanii, DoDAF – Departamentowi Obrony w USA.

P18.: Czy TOGAF ma konkurentów?
O.: 
Tak. Najbliższymi konkurentami TOGAF są ramy architektoniczne rozwijane przez duże firmy doradcze – takie jak Cap Gemini, Deloitte, Gartner.

P19.: Jaka jest główna zaleta TOGAF w stosunku do konkurentów?
O.: 
Można wskazać trzy główne wyróżniki TOGAFa na tle konkurentów: otwarty sposób rozwoju (w ramach konsorcjum The Open Group), dostępność na rynku wielu firm doradczych mogących wesprzeć organizację przy wdrożeniu TOGAF oraz sposób licencjonowania – nieodpłatne wykorzystanie TOGAF na wewnętrzne potrzeby organizacji.

P20.: Czy TOGAF to architektura referencyjna?
O.: 
Nie. TOGAF zawiera dwie przykładowe architektury referencyjne (TRM oraz III-RM) i zachęca do ich stosowania (oraz innych architektur referencyjnych), ale sam nie jest architekturą referencyjną.

P21.: Moja firma działa w branży bankowej / ubezpieczeniowej / telekomunikacyjnej / gazowniczej / energetycznej /… Czy mogę zastosować TOGAF?
O.: 
Tak. Jak wcześniej pisałem TOGAF został zaprojektowany z myślą o organizacjach działających w dowolnej branży.

P22.: Moja firma zatrudnia … osób. Czy mogę zastosować TOGAF?
O.: 
Tak. TOGAF został zaprojektowany z myślą o dowolnej wielkości organizacji. Ale należy sobie odpowiedzieć (i to jest już odpowiedź mocno zindywidualizowana), czy w przypadku takiej a nie innej organizacji jest potrzeba wdrażania architektury korporacyjnej. Należy pamiętać, że TOGAF jest tylko narzędziem do jej zbudowania.

P23.: Czy TOGAF jest złożony?
O.: 
Tak. Ze względu na uniwersalny charakter podejścia generyczna wersja TOGAF jest złożona. Należy ją dopasować do konkretnych potrzeb organizacji (czyli zrobić dokładnie to, co robi się w przypadku wdrażania dużych systemów ERP/CRM – kastomizuje się je).

P24.: Czy TOGAF jest trudny w zrozumieniu?
O.: 
Raczej tak. Wynika to z faktu, że TOGAF wprowadza własną nomenklaturę/słownictwo. Należy się z nim oswoić – bez tego TOGAF będzie trudny w odbiorze.

P25.: Czy TOGAF jest kompletny?
O.: 
Wszystko zależy od tego jak rozumiemy słowo “kompletny”. Z praktyki wiem, że TOGAF pokrywa zdecydowaną większość zagadnień dotyczących wdrożenia architektury korporacyjnej. Ale jednocześnie nie jest  tzw. “książką kucharską” do przygotowania architektury korporacyjnej. Czyli bardzo często mówi on “co ma być zrobione”, ale nie mówi “jak to zrobić”. Tutaj kłania się już tzw. “praktyka konsultancka”.

P26.: Czy TOGAF jest spójny?
O.: 
W większości przypadków specyfikacja TOGAF jest spójna, ale zdarzają się niestety wyjątki. Wynika to z zaszłości historycznych (TOGAF ma prawie 20 lat!) oraz ze sposobu rozwoju (w The Open Group przyjęto zasadę konsensusu – a wiadomo, że nie ma nic gorszego jak zgniłe kompromisy ;)).

P27.: Czy TOGAF nie jest zbyt akademicki?
O.: 
Na pewno TOGAF odnosi się do dość abstrakcyjnych zagadnień (zwłaszcza dla osób, które całe życie programowały czy konfigurowały serwery). Ale na pewno TOGAF nie jest zbyt akademicki. Jest on bowiem rozwijany przez praktyków, od lat zajmujących się problematyką architektury korporacyjnej.

P28.: Czy TOGAFa mogę łączyć z innymi ramami architektonicznymi (np. Gartner Framework)?
O.: 
Tak. TOGAF ma budowę komponentową i można go łączyć z innymi ramami architektonicznymi.

P29.: Czy warto łączyć TOGAFa z innymi obszarami zarządczymi – jak zarządzanie portfelem projektów, wytwarzanie oprogramowania, zarządzanie usługami IT?
O.: 
Absolutnie tak (!). The Open Group zakłada wręcz, że takie połączenia będą miały miejsce. Wynika to z faktu, że TOGAF chce być skoncentrowany na zagadnieniach architektonicznych, a nie rozwiązywać wszystkie problemy świata ;).

P30.: TOGAF wprowadza bardzo dużą ilość specyficznych terminów. Jak sobie z tym poradzić?
O.: 
Dopasowanie używanej terminologii jest jednym z elementów kastomizacji TOGAF. W praktyce nie trzeba stosować terminów występujących w TOGAFie, ale warto trzymać się już nomenklatury używanej w organizacji. Niezbędne jest tylko dokonanie odpowiedniego mapowania.

P31.: Do jakich zastosowań (oczywiście w obszarze architektury korporacyjnej) TOGAF  nadaje się w największym stopniu?
O.: 
TOGAF jest podejściem uniwersalnym. Wzięty niejako z półki – najlepiej nadaje się do zarządzania dużymi programami transformacyjnymi (fuzje i przejęcia, nowa strategia itp). Aby zastosować go na poziomie projektów lub na poziomie operacyjnym niezbędna jest jego głębsza kastomizacja.

P32.: Ile kosztuje zastosowanie TOGAFa na potrzeby mojej organizacji?
O.: 
Tak, jak pisałem wcześniej zastosowanie TOGAFa na wewnętrzne potrzeby firmy jest nieodpłatne (należy jedynie dopełnić obowiązku licencyjnego – wysłać odpowiedni wniosek do The Open Group). Jeżeli więc firma samodzielnie zdecyduje się wdrażać TOGAFa można powiedzieć, że jest to działania bezkosztowe.

P33.: Ile czasu trwa wdrożenie TOGAFa w organizacji?
O.: 
Niestety na takie pytanie muszę odpowiedzieć po konsultancku: “to zależy”. Można wskazać kilka czynników które mają na to wpływ: dojrzałość organizacji w zakresie architektury, poziom decyzyjności w organizacji, fakt czy samodzielnie Państwo wdrażacie takie prace, czy zdecydowaliście się powierzyć te działania konsultantom itp.

P34.: Jak mogę uzyskać certyfikat TOGAF?
O.: 
W celu uzyskania certyfikatu TOGAF należy zdać egzamin w centrum Prometric. Są dwa poziomy egzaminu: L1 oraz L2. Poziom L1 potwierdza teoretyczną znajomość specyfikacji TOGAF, poziom L2 potwierdza, że dana osoba umie zastosować TOGAF w praktyce.

P35.: Czy egzaminy z  TOGAFa będą przetłumaczone na język polski?
O.: 
W najbliższym czasie raczej nie należy się tego spodziewać. Jednocześnie warto zauważyć, że na egzaminach można posługiwać się słownikiem angielsko-polskim, a czas ich trwania jest dłuższy (ze względu na fakt, iż angielski nie jest w naszym kraju pierwszym językiem).

P36.: Czy aby uzyskać certyfikat TOGAF niezbędne jest ukończenie szkolenia?
O.: 
W przypadku certyfikatu z TOGAF 9.x nie ma takiej potrzeby, w przypadku certyfikatu z TOGAF 8.x – jest to jedna ze ścieżek uzyskania certyfikacji.

P37.: Czy jeżeli mam certyfikat TOGAF, oznacza to że jestem architektem korporacyjnym?
O.: 
Nie. Certyfikat  jest jedynie potwierdzeniem, że dana osoba zna/rozumie ramy architektoniczne TOGAF.

P38.: Jak długo ważne są certyfikaty z TOGAF 9.x?
O.: 
Certyfikaty są wydawane na czas nieokreślony – tj. są ważne “dożywotnio”.

P39.: Czym jest TOGAF ADM?
O.: 
TOGAF ADM to centralna część TOGAFa. ADM jest skrótem od: Architecture Development Method, czyli metody projektowania i używania architektury wewnątrz organizacji.

P40.: Czy TOGAF służy rzeczywiście do zaprojektowania architektury korporacyjnej, czy raczej architektury korporacyjnej IT?
O.: 
TOGAF od wersji 8.x nakierowany jest na architekturę korporacyjną. Widać to wyraźnie po domenach, które są wskazywane przez TOGAF – czyli domena architektury biznesowej, domena architektury danych, domena architektury aplikacji oraz domena architektury technicznej. Co więcej, TOGAF rekomenduje, że jeżeli chociaż w podstawowym stopniu nie uda się opisać architektury biznesowej, wówczas nie ma co kontynuować dalej prac architektonicznych.

P41.: Ile organizacji w Polsce/na świecie wdrożyło TOGAF?
O.: 
Są dwie odpowiedzi na to pytanie. Pierwsza – nikt dokładnie tego nie wie, bo nikt nie robi takich statystyk. Z badań, które prowadzę od 2009 roku w Polsce nt. wdrażania architektury korporacyjnej wynika, że około 60% organizacji, które stosują tą koncepcję bazuje na TOGAFie. Bardzo podobne wyniki uzyskano podczas sondy na LinkedIn (przy czym zakres tej sondy był ogólnoświatowy). Co więcej liczba organizacji stosujących TOGAFa (w Polsce i na świecie) rośnie. Druga odpowiedź jest taka: “0”. Wynika to z faktu, że TOGAFa się nie wdraża, a tak jak w przypadku ITILa, podąża za dobrymi wzorcami :).

P42.: Jaka jest relacja między TOGAFem a ArchiMate?
O.: 
Obydwa standardy rozwijane są przez The Open Group. Ja uważam, że pomiędzy nimi istnieje bardzo silny efekt synergii. Bo TOGAF dostarcza koncepcji dotyczącej zbudowania praktyki architektonicznej, zaś ArchiMate jest językiem modelowania nakierowanym na architekturę korporacyjną. Innymi słowy mówiąc: TOGAF dostarcza procesy do tworzenia i używania modeli, ArchiMate – notację do tworzenia modeli.

P43.: Czy TOGAF wymusza zastosowanie ArchiMate?
O.: 
Absolutnie nie. TOGAF określa jakie kategorie artefaktów mają powstać, ale mówi – stwórz je w języku modelowania, który Ci najbardziej odpowiada.

P44.: Czy TOGAF ma wsparcie narzędziowe?
O.: 
Tak. The Open Group certyfikuje dostawców narzędzi informatycznych. Na chwilę obecną jest to 7 dostawców. Ich lista jest dostępna na stronie The Open Group.

P45.: Czy mogę scertyfikować moją organizację na zgodność z TOGAFem?
O.: 
NieThe Open Group nie zakłada takiego scenariusza rozwoju TOGAF. Na chwilę obecną można uzyskać certyfikat na narzędzie, można uzyskać certyfikat dla osób, można uzyskać certyfikat dla firmy doradczej wdrażającej TOGAFa.

P46.: Czy TOGAF  wspiera podejście zorientowane usługowo?
O.: 
Tak. Już od wersji 8.x w TOGAFie wprowadzono koncepcję podejścia usługowego i wskazano trzy rodzaje usług: biznesowe, systemów informatycznych (aplikacyjne) oraz platformy (usługi infrastrukturalne).

P47.: Co jest największą słabością TOGAF ?
O.: 
Bardzo silne zakorzenienie w IT. TOGAF powstał na bazie TAFIM (Technical Architecture Framework for Information Management) i do tej pory “czuć”, że w tym podejściu “maczali ręce” informatycy. A tego “biznes” niestety nie lubi.

P48.: Co jest największą zaletą TOGAF ?
O.: 
Mimo wszystko chyba model rozwoju – tzn. że nie jest on związany z konkretną firmą i że powstaje na bazie konsensusu.

P49.: Jak najlepiej jest się nauczyć TOGAFa w praktyce?
O.: 
Nie ma lepszej drogi niż włączyć się do rzeczywistego projektu, gdzie TOGAF jest stosowany w praktyce. Sporo informacji praktycznych można także poznać czytając dyskusje na LinkedIn.

P50.: Czy jest sens bazować na TOGAFie czy raczej samodzielnie stworzyć autorskie podejście do budowy architektury korporacyjnej?
O.: 
Odpowiem tak: jeżeli Państwa organizacja jest wielkości Departamentu Obrony USA albo wszystkich jednostek federalnych USA – to warto stworzyć własne ramy architektoniczne. Ale jeżeli pracujecie Państwo w mniejszej organizacji – to proponuję rozważyć wykorzystanie TOGAFa (albo innych ram). Proszę bowiem pamiętać, że same ramy, to 20-25% nakładów na wdrożenie podejścia architektonicznego w organizacji.

Mam nadzieję, że przygotowana przeze mnie lista pytań i odpowiedzi da ogólny pogląd czym jest TOGAF (i czym on na pewno nie jest). W przypadku dalszych pytań – zapraszam do ich umieszczania pod wpisem lub proszę o kontakt bezpośredni – na adres: andrzej@egov.pl. Wszędzie tam, gdzie będę mógł pomóc i udzielić odpowiedzi – chętnie to zrobię.