Makiawelizmy w pracy architekta korporacyjnego

Niccolò Machiavelli był jedną z najważniejszych postaci włoskiego renesansu. Znany jest on przede wszystkim ze swojego traktatu “Książę”. Wyłoży on w nim swoją doktrynę polityczną, nazwaną od jego nazwisko makiawelizmem. Zgodnie z nią najważniejszym celem w polityce jest racja państwa. Aby ją osiągnąć można korzystać z wszelkich dostępnych środków (także np. podstępu). Autor uważał, że polityka jest sztuką skutecznego działania. Mąż stanu, aby prowadzić skuteczną politykę, musi sięgać po środki i metody, które czasami bywają sprzeczne z powszechnie przyjętymi zasadami moralnymi. Dodatkowo powinien on zachowywać pozory łaskawości, prawości, człowieczeństwa, a siłę powinien łączyć z podstępem.

Oczywiście można dziwić się, dlaczego na serwisie poświęconym architekturze korporacyjnej przywołuję tego wielkiego myśliciela czasów oświecenia. Stawiam tezę, że architekt korporacyjny MUSI stosować elementy podejścia promowane przez Machiavelliego.

Dlaczego?

Po pierwsze, ponieważ  architekt korporacyjny uprawia (albo powinien uprawiać) POLITYKĘ KORPORACYJNĄ. W przypadku odpowiednio wdrożonego podejścia architektonicznego nie on odpowiada za przysłowiowe “śrubki” (czytaj: tworzenie niskopoziomowych modeli, opiniowanie drobnych zmian itp.). W wielu organizacjach architekt korporacyjny ma bowiem wpływ (pośredni lub bezpośredni) na decyzje inwestycyjne. Co więcej są na to konkretne dowody, że taka sytuacja występuje w rzeczywistości (co nie koniecznie oznacza, że w Polsce, która moim zdaniem pozostaje ciągle na niskim poziomie dojrzałości architektonicznej). Jak wynika z badań przeprowadzonych przez firmę analityczną Gartner w roku 2012 50% architektów korporacyjnych ma istotny wpływ na alokację budżetów i decyzje w obszarze rozwoju IT. Ponadto analitycy ci szacują, że architekci korporacyjni mają „ostateczną decyzję” w zakresie alokacji 331 miliardów dolarów na rozwiązania IT i „ogromny wpływ” na alokację dalszych 774 miliardów dolarów (oczywiście są to szacunki podane w skali całego świata). Zdaniem przedstawicieli Gartnera obecnie architekci korporacyjni coraz częściej koncertują się na wsparciu liderów biznesowych oraz IT w zakresie wdrażania rozwiązań informatycznych zwiększających istotnie efektywność organizacji. 68% realizowanych obecnie przedsięwzięć architektonicznych połączonych jest z realizacją  transformacji organizacji oraz zwiększaniem wartości biznesowej dostarczanej przez organizację.

Po drugie będzie to bardziej zrozumiałe, kiedy odwołamy się do cytatów pochodzących z jego utworów, a w szczególności ze wspomnianego wcześniej Księcia:

1. Ten, kto prag­nie być dos­ko­nale dob­rym, żyjąc wśród ludzi, którzy ta­kimi nie są, zgi­nie na pewno – cóż, to zdanie potwierdza konieczność zaangażowania się architekta korporacyjnego w wewnętrzną politykę organizacji – bo ludzie z biznesu robią to cały czas…
2.  Ludzie są zawsze nieprzyjaciółmi przedsięwzięć, w których widzą trudności – niestety wdrożenie podejścia architektonicznego w organizacji to same trudności i problemy – dlatego tak trudno jest znaleźć sojuszników w organizacji dla tych prac.
3. Ludzie zważają w tej sa­mej mie­rze na po­zory, co na rzeczy­wis­tość, a często na­wet po­zory są dla nich ważniej­sze od rzeczywistości – architekt korporacyjny bardzo często jest w stanie przewidzieć konsekwencje określonych decyzji (bo ma umiejętności, doświadczenie i dostęp do repozytorium architektonicznego) – ale badzo często biznes nie chce tego słuchać – woli np. “dać się uwieść” pięknym słówkom dostawców rozwiązań informatycznych.
4. Tłum łat­wo da­je so­bie coś wmówić i prze­konać się do ja­kiegoś przed­sięwzięcia, lecz nie pot­ra­fi przy nim wytrwać – architekci korporacyjni cały czas powinni “rozpalać na nowo” ogień zainteresowania podejściem architektonicznym w organizacji – bo niestety bardzo trudno jest wytrwać w stosowaniu tego podejścia – gdyż korzyści z niego, jak powszechnie wiadomo, są odroczone w czasie i trudno wymierne.
5. Ludzi na­leży al­bo zjed­ny­wać so­bie pie­szczotą, al­bo niszczyć, bo za drob­ne krzyw­dy będą się mści­li, a doz­naw­szy wiel­kich nie będą już w stanie – architekt korporacyjny powinien raczej zjednywać sobie sojuszników w organizacji dobrym słowem, przykładem i pomocą, bo niestety nie ma mocy sprawczej, aby niszczyć swoich przeciwników.
6. Woj­ny zaczy­nają się, kiedy chcesz, ale nie kończą się, kiedy prosisz – architekt korporacyjny nie może walczyć na wszystkich frontach na raz w organizacji – bo łatwo taką “korporacyjną wojenkę” zacząć – ale dużo trudniej zakończyć.
7. Naj­częstszy ludzki błąd – nie prze­widzieć burzy w piękny czas – kiedy architektowi wydaje się, że już wszystko poukładał w organizacji, życie bardzo brutalnie to weryfikuje – np. biznes (albo czasem i IT) będzie usiłował zlikwidować zespół architektoniczny – motywując to koniecznością optymalizacji finansowej (“no bo przecież nic się nie stanie, jak nie będzie architektów korporacyjnych”).
8. Po­lity­kowi nie wol­no być niewol­ni­kiem włas­nych słów – no cóż – czasam i architekt musi, dla dobra sprawy, zmienić zdanie ;).
9. Ludzie będą zaw­sze dla ciebie źli, jeżeli ko­nie­czność nie zmu­si ich do te­go, by by­li dobrzy – architekt korporacyjny musi zmusić ludzi do działania zgodnie z określonymi wytycznymi – na początku będą na niego źli, ale potem będzie już tylko lepiej ;).
10. Cza­sami trze­ba ja­ko dob­ro oce­niać mniej­sze zło – czasami architekt korporacyjny, mimo że mu serce krwawi, musi zaakceptować, dla dobra organizacji, rozwiązania niezgodne z pryncypiami czy też standardami architektonicznymi.
11. Musicie bowiem wiedzieć, że dwa są sposoby prowadzenia walki (…) trzeba przeto być lisem (…) i lwem –architekt korporacyjny walcząc o słuszną sprawę raz musi zachowywać się jak lis a raz jak lew.
12. Reputacji politycznej nie buduje się na środkach, lecz na efektach – architekt korporacyjny powinien w systematyczny sposób pokazywać efekty swoich prac – i robić to w sposób zrozumiały dla decydentów.
13. Przeto przezorny książę powinien obmyśleć sposób, aby obywatele zawsze i w każdej okoliczności odczuwali potrzebę jego rządu, wtedy stale będą mu wierni – dzień i noc architekt korporacyjny powinien obmyślać jak może pomóc kluczowym interesariuszom w organizacji w realizacji ich prac, a ci widząc korzyści z tego, będę wierni podejściu architektonicznemu.

Kończąc, warto jeszcze wskazać, że Machiavelli w swoich praca bardzo często posługuje się  bardzo często pojęciem “virtù” – jest to zbiór specyficznych sprawności: energii, inicjatywy, zdolności do podejmowania decyzji i szybkiego działania. Oby każdy z architektów korporacyjnych miał jak najwięcej virtù :).