Architektura biznesowa - jak ją wdrożyć w organizacji?

Kategoria II

Na początek pozwolę sobie zadać pytanie, na które odpowiedź nie jest aż tak oczywista, jak się wydaje na początku. Pytanie  brzmi: o czym zwykle zwykle zapomina się, definiując zakres architektury biznesowej operatora telekomunikacyjnego, firmy z sektora utilities  oraz firmy IT? Teraz odpowiedzi :). W pierwszym przypadku cały obszar sieci telekomunikacyjnej nie jest na początku utożsamiamy z architekturą biznesową. Zwykle podawane jest uzasadnienie: przecież to infrastruktura IT (czyli odpowiada za to CIO). Nie jest to prawda – wystarczy porozmawiać z ludźmi, którzy odpowiadają za infrastrukturę telekomunikacyjną. Dla nich IT jest jedynie narzędziem, które ułatwia zarządzania siecią (i dlatego sieć podlega pod CTO, a nie CIO). Drugi przypadek jest bardzo analogiczny. Wszystkie sieci przesyłowe w żaden sposób nie kojarzą się z architekturą biznesową – ale jak najbardziej są jej elementem. Wreszcie w przypadku firmy IT (deweloperskiej) – proces wytwarzania oprogramowania powinien być zamodelowany w architekturze biznesowej, a środowisko IDE (takie jak Eclipse) to aplikacja biznesowa ;). Zwłaszcza ten ostatni przykład brzmi jak herezja (bo  przecież wytwarzanie oprogramowania – to z  punktu widzenia “biznesu” tylko przeszkoda) – ale proszę spojrzeć na zagadnienie szerzej ;).

Przykłady te pokazują jak trudno jest ustalić właściwy zakres architektury biznesowej, a następnie wdrożyć mechanizmy jej zarządzania.

Punktem wyjścia do tego jest próba zdefiniowana czym właściwie jest architektura biznesowa. Najprostsza odpowiedź (która jednak nie dużo wyjaśnia) brzmi: jest to jedna z czterech domen architektury korporacyjnej. Dlatego pozwalam sobie podać jej inną (szerszą) definicję: jest to formalny opis sposobu działania biznesowej części organizacji, na poziomie kluczowych jej składowych i relacji między nimi, pokazujący jak organizacja wykorzystuje swój potencjał (obecny i planowany) do realizacji celów strategicznych oraz mechanizmy pozwalające na wykorzystanie tego opisu w procesie podejmowania kluczowych decyzji w organizacji.

Oczywistym ponad to jest, że architektura biznesowa:

  • powinna opisywać stan bazowy, docelowy oraz stany pośrednie (o ile one występują);
  • może być uchwycona na różnym poziomie granulacji (strategicznym, segmentów, potencjału).

W zależności od standardów zakres architekty biznesowej jest różnie określany – na trzech poniższych rysunkach podaję jej rozumienie według TOGAFA, ArchiMate oraz OMG BMM.

 

TOGAF_AB

Rysunek 1. Zakres pojęciowy architektury biznesowej według TOGAF 9.1
Źródło: The Open Group, 2011.

ArchiMate_AB

Rysunek 2. Zakres pojęciowy architektury biznesowej według ArchiMate 2.1
Źródło: The Open Group, 2013.

OMG_BMM

Rysunek 2. Zakres pojęciowy architektury biznesowej według OMG BMM 1.1
Źródło: OMG, 2010.

 Już na pierwszy rzut oka widać, że występują zdecydowanie różne podejścia do określenia co wchodzi w zakres architektury biznesowej. Na pewno takie zróżnicowanie nie ułatwia wprowadzenia tego podejścia w organizacji. Co więcej, praktyka wskazuje, że w wielu polskich organizacjach elementy architektury biznesowej już występują,  ale są niespójne ze sobą. Gdzie szukać elementów architektury biznesowej? Na przykład w poniższego rodzaju jednostkach (oczywiście nie wszystkie organizacje posiadają tego rodzaju jednostki, w części firm wystąpi tylko podzbiór tych jednostek):

  • jednostka ds. planowania strategicznego / rozwoju firmy
  • jednostka ds. doskonalenia/optymalizacji procesów biznesowych
  • jednostka ds. zarządzania jakością (ISO)
  • zespół ds. monitorowania realizacji strategii biznesowej (BSC)
  • zespół ds. inicjatyw strategicznych
  • komitet produktowy.

Innym czynnikiem mocno utrudniającym wdrożenie architektury biznesowej jest mishmash terminologiczny, jeżeli chodzi o architekta biznesowego, analityka biznesowego, architekta systemowego i architekta korporacyjnego. Aby uporządkować te pojęcia przygotowałem krótkie porównanie tych ról w organizacji (przy czy od razu zastrzegam, że jest to moje spojrzenie, z którym Państwo nie musicie się zgodzić).

 

zestawienie_rol_architekci

Rysunek 4. Przegląd ról architektonicznych i analitycznych w organizacji
Źródło: Opracowanie własne.

Za częściowe potwierdzenie wyżej przedstawionej tabeli uznać można wyniki badań przeprowadzonych w 2012 przez firmę analityczną Forrester Research (największego konkurenta Gartnera). Ich wyniki przedstawia rysunek 5.

architekt_biznesowy_co_robi

Rysunek 5. Zakres prac architekta biznesowego
Źródło: Forrester Research, 2012.

Aby pogłębić informacje nt. architektury biznesowej zapraszam do zapoznania się z kursem “Wprowadzenie do architektury biznesowej”, który dostępny jest w ramach Akademii Standardów IT (jeżeli nie posiadacie Państwo konta na platformie e-learningowej Akademii proponuję się zarejestrować).

Poniżej przedstawiono cały zakres kursu:

  • Definicja i zakres architektury biznesowej
  • Jaki jest cel opracowania architektury biznesowej?
  • Jakie są bariery zastosowania koncepcji architektury biznesowej?
  • Kim jest architekt biznesowy?
  • Gdzie w organizacji powinien być umocowany zespół ds. architektury biznesowej?
  • Jakie są relacje między architekturą biznesową a modelem działania organizacji?
  • Gdzie i w jaki sposób wkomponować architekturę biznesową w zarządzanie organizacją?
  • Jakie są antywzorce wykorzystania koncepcji architektury biznesowej?

Zapraszam do zapoznania się z opublikowanym materiałem. Mam nadzieję, że będzie on przydatny dla Państwa.